Νιρβάνας και Πολίτης

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 08-06-10

Tου Νίκου Βατόπουλου

Ισως ήταν η ανάγκη να ξαναπατήσω σε κάτι σταθερό, που με έστρεψε να ασχοληθώ με τις πρόσφατες επανεκδόσεις παλαιών ελληνικών μυθιστορημάτων από τις αρχές του 20ού αιώνα. Είχα από καιρό στα «αδιάβαστα» την επανέκδοση ενός μυθιστορήματος του Παύλου Νιρβάνα («Το Αγριολούλουδο», εκδ. Πατάκη) και ήρθε και η νέα σειρά των εκδόσεων «Ελληνικά Γράμματα», που άρχισε με Κοσμά Πολίτη και Γαλάτεια Καζαντζάκη. Μαζί λοιπόν με το «Αγριολούλουδο», είχα και το «Λεμονοδάσος» και μία ωραία θέα στον αθηναϊκό μεσοπόλεμο.

Εχω λίγες σελίδες για να τελειώσω το βιβλίο του Παύλου Νιρβάνα, αλλά ομολογώ ότι νιώθω ήδη γεμάτος από αίσθημα νοσταλγία για την παλιά Ελλάδα. Θα φταίει το κλίμα της εποχής, που σε βουλιάζει αν δεν έχεις πολλές εσωτερικές αντιστάσεις, γι’ αυτό και έπιασα τον εαυτό μου να «αναπαύεται» στις μοναδικές περιγραφές που κάνει ο Νιρβάνας για τα ελατοδάση της Κεφαλονιάς, που με το μυρωμένο αέρα τους γιάτρευαν φιλάσθενη Αθηναία κόρη. Ο φιλόλογος Γιάννης Παπακώστας που επιμελείται της σειράς «Επί τα ίχνη» (των εκδόσεων Πατάκη) έκανε μία εξαιρετική επαναφορά στη ζωή αυτού του μεσοπολεμικού μυθιστορήματος, εγχείρημα που για τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα» έχει αναλάβει η συγγραφέας και καθηγήτρια Αγγέλα Καστρινάκη (που επιμελείται τη σειρά «Πεζογραφικές Επισημάνσεις»). Πρόσφατα, και η «Εστία» που έχει την κλασική, πολύτομη Βιβλιοθήκη Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, επανέκδωσε σε ανεξάρτητη, επιμελημένη σειρά τον Αγγελο Τερζάκη και τη Μαρία Ιορδανίδου. Αυτό που έγινε τόσο επιτυχημένα πριν από 20 - 22 χρόνια από τη «Νεφέλη» (από τον Μ. Αναγνωστάκη και τον Ν. Βαγενά) αλλά και από τις εκδόσεις «Στιγμή» του Επ. Γονατά, για τη λογοτεχνία του 19ου αιώνα, γίνεται τώρα για ξεχασμένα έργα του ελληνικού μεσοπολέμου από άλλες εκδοτικές σειρές. Είναι ένας πλούτος και απαιτεί κουράγιο, καθώς τα βιβλία αυτά δεν μπορούν να πετύχουν υψηλές πωλήσεις. Ωστότο, η καλαισθησία και η ποιότητα γραφής του Παύλου Νιρβάνα είναι ένα βάλσαμο. Συμπτωματικά, είχα διαβάσει στην εφημερίδα «Εστία» του περασμένου Σαββάτου την ανατύπωση χρονογραφήματος του Νιρβάνα από το 1910 με θέμα το Παλαιό Φάληρο. Μοναδικό.