Η ιστορία του Ασπροπύργου ανατρέπει τα στερεότυπα

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 19-08-10


Του ΝΙΚΟΥ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΥ

ΕΡΕΥΝΑ. Ο προπάππος του, Νίκος Λιάκος (Κόλι Σταμάτης, 1874-1961) ήταν ένας από τους τελευταίους άνδρες που φορούσαν την τοπική φορεσιά του Ασπροπύργου. Για τον Παναγιώτη Πέστροβα, η «υπόθεση» Ασπρόπυργος δεν έχει απλώς τον χαρακτήρα της συναισθηματικής διασύνδεσης με τον γενέθλιο τόπο. Ερευνητής της παράδοσης, των εθίμων, των λαϊκών φορεσιών και των τοπικών χορών της ευρύτερης περιοχής του Θριασίου Πεδίου, προσφέρει τα τελευταία χρόνια υπηρεσίες στην ιδιαίτερη πατρίδα του, ανασυστήνοντας το λαογραφικό παρελθόν της και γνωστοποιώντας τα αποτελέσματα των ερευνών του.

Στην ιστοσελίδα του αναφέρει ότι «ώς το 1899, ο Ασπρόπυργος ήταν γνωστός ως “Καλύβια της Χασιάς”. Από προφορική παράδοση γνωρίζουμε, ότι μαζεύτηκαν, τότε, οι κεφαλές του χωριού για να καταλήξουν πώς θα ονομάσουν το χωριό τους. Αρκετά άτομα έλεγαν να το πουν Θρία ή Θριάσιο. Μη γνωρίζοντας όμως την ιστορική προέλευση του ονόματος Θρία και σκεπτόμενοι ότι “θρι” είναι η κόνιδα κατά την τοπική διάλεκτο, αποφάσισαν να το ονομάσουν Ασπρόπυργο, επειδή τότε γίνονταν οι ανασκαφές και είχαν βρεθεί τα ερείπια αρχαίου κτιρίου που οι ντόπιοι το έλεγαν “πυρκ-ι-μπαρδ”, που σημαίνει στην τοπική διάλεκτο πύργος άσπρος».

Είναι ατέλειωτες οι ιστορίες που μπορεί να διηγηθεί ο 38χρονος Παναγιώτης Πέστροβας, ο οποίος εργάζεται στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ασπροπύργου. Δεινός συλλέκτης κάθε ιστορικού ή λαογραφικού αντικειμένου που έχει σχέση με τον Ασπρόπυργο και γενικότερα την ευρύτερη περιοχή, έχει τάξει στον εαυτό του να συμβάλει όσο μπορεί ώστε να κάνει ευρύτερα γνωστό τον πλούτο της τοπικής ιστορίας.

Για τον σκοπό αυτό έχει δημιουργήσει σχετικές ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο, τις οποίες διαρκώς εμπλουτίζει. Πολλοί εντυπωσιάζονται με το εύρος των λαογραφικών αντικειμένων, τις περίτεχνες φορεσιές, την ποικιλία των χορών, το πλήθος των παλαιών σωζόμενον φωτογραφικών τεκμηρίων, που ανασυστήνουν μια εικόνα τελείως διαφορετική από αυτή που έχουμε σήμερα για τον Ασπρόπυργο και γενικότερα την ευρύτερη περιοχή. Οπως λέει ο Παναγιώτης Πέστροβας, η βαθιά αλλαγή στη μορφή και την ανθρωπογεωγραφία της πόλης τις τελευταίες δεκαετίες δημιούργησαν αυτό το ρήγμα με το παρελθόν.

Με μεράκι έχει συλλέξει και συνεχίζει να συλλέγει πληροφορίες για τις τοπικές φορεσιές του Ασπρόπυργου, της Ελευσίνας και γενικότερα της Αττικής.

Εντυπωσιάζει το βάθος της γνώσης του για κάθε χορό της περιοχής του, τους οποίους έχει εξετάσει χρονολογικά, Ενδεικτικά λέει για τον Ασπρόπυργο ότι «ουδέποτε οι άντρες συμμετείχαν στον χορό στην πλατεία του χωριού παρά ελάχιστες φορές και δη μόνο τις Απόκριες, αφού είχαν σταματήσει τον χορό οι γυναίκες».

Τα έθιμα του Ασπροπύργου αποτελούν επίσης ξεχωριστή ενότητα. Χαρακτηριστική η περιγραφή που δίνει για το τριήμερο πανηγύρι της πολιούχου του Ασπροπύργου, Αγίας Παρασκευής, που είχε αρχίσει τον 19ο αιώνα.

«Στόχος μου είναι να γίνει ευρύτερα αντιληπτό ότι το Θριάσιο Πεδίο είναι μια ιστορική περιοχή με μεγάλη λαογραφική παράδοση», υποστηρίζει. «Δεν είναι μόνο μόλυνση και υποβάθμιση. Εδώ έζησαν άνθρωποι που δημιούργησαν και κληροδότησαν έναν πλούτο».